Ceremonia Ajałaski w Amazonii

Trudno mi jednak odespać tę noc oraz zregenerować się. Czuję jakby organizm był po wielkim wysiłku. Przychodzi sporo przemyśleń. A raczej prób interpretacji tego co się stało, a co się nie stało. Chcę powtórzyć ceremonię, ale na pewno nie dziś. Może pojutrze.
 

Przygotowanie do drugiej ceremonii

Miękka puszysta faktura bluzy z alpaki ma fantazyjne wzory. Daje ciepło i wspomnienie pięknej krainy, którą niedawno odwiedziłem. Będzie mi towarzyszyć na drugiej ceremonii. Nie muszę już przejmować się brakiem ognia i zimnem.

Mówi się, że do Ajałaski trzeba się przygotować. Z kaptura zwisają dwa sznurki. Wiążę na nich węzły, by były krótsze. Przynajmniej sobie ich nie obrzygam.

Cenię każdą formę wygody, więc idę do maloki wcześniej i instaluję duży hamak. Od około dwudziestej zbierają się ludzie, pamiętam, że to trochę potrwa, więc czytam gazetę z e-czytnika. Najpierw zjawia się szaman sprzed dwóch dni, a z nim Bogusław, ten sam Polak co ostatnio. Słyszałem, że Aja wzmacnia wiarę. Bogusław był buddystą. Do czasu przyjęcia Ajałaski.

Kolejne osoby to już Indianie oraz Jake, gringo z USA, jak nazywa się Amerykanów (choć coraz częściej wszystkich białych) od czasu wojny amerykańsko-meksykańskiej, gdy Meksykanie wołali na obce wojsko: Green, Go!

Chłopcy lokują się w hamakach, ktoś kładzie się na karimacie. Przychodzi też Pablo, Indianin po 50. Z jego zachowania wnioskuję, że poprowadzi ceremonię. To najstarszy taita w wiosce. Zakłada naszyjnik. Kły dźwięcznie obijają się z każdym jego ruchem naznaczając nobilitująco obecność szamana.

Płyną spokojne rozmowy. Powitania z przybyszami. Poprawianie karimat. Ktoś pali tytoń, a może mieszankę ziół. Pada pytanie, gdzie wymiotujemy. Szaman bierze nowicjusza na spacer. Jasne – myślę - jak dobiegnę do pierwszego drzewa, to będzie dobrze.

Co chwilę ktoś dokłada do ognia, ciepły blask odbija się od sufitu kopuły. Przyjemna temperatura otula nas w hamakach. Nie trzeba się przykrywać. Jakiś chłopak bawi się telefonem. Elektryczne dźwięki gwałcą powietrze. Szaman mówi, żeby wyłączył. Wolałbym już mieć całość za sobą.

Ktoś zapala świeczkę przy wyjściu. Dla klimatu czy łatwiejszego wychodzenia na rzyganie? 

Frekwencja dodaje mi otuchy. A z drugiej strony - czy nie będziemy sobie przeszkadzać, a wręcz stanowić zagrożenia?

Sielankowe kwadranse przeciągają się w czasie. Nasyca je napięcie, wyczekiwanie, strach i nadzieja. Strach przed wizjami i złym samopoczuciem. Nadzieja, że to wszystko ma duży sens i szansę stworzenia zmiany.
 

Mroczna twarz

Brzdęk korali zapowiada początek ceremonii. Szaman udaje się do przedsionka, gdzie zaczyna odprawiać modły. Nie tylko Uszsz-uszsz. Egzotyczne słowa i nieznane w europejskie kulturze intonacje układają się w mistyczne zaśpiewy wprowadzając podniosłą atmosferę.

Po kilku minutach taita woła pierwszego uczestnika. Podając mu kielich, modli się. Po chwili kolejna osoba. W końcu słyszę wyrok: Polaco! Siadam przed szamanem. Świeca rzucająca od dołu światło wypełnia mrocznymi cieniami jego zmarszczki, dodając grozy wyrazowi twarzy. 

Podaje mi kielich. Gorzki, odrzucający płyn, wypijam duszkiem. Już wiem, że mam co najmniej dwa kwadranse, nim zacznie działać. Idę się załatwić. Wracam, układam skrupulatnie koc na hamaku. Kładę się. Odpycham od ziemi i bujam.

Jake po wypiciu Ayi siada przed ogniskiem. Beka sobie. Jakby specjalnie. To już drugi raz, kiedy myślę sobie, że jest nienormalny. Szaman słysząc bekanie mówi, że rzygamy na zewnątrz. Jake milknie i patrzy na innych, jakby chciał sprawdzić czy zauważyli, że to on beka. Po paru minutach wychodzi na zewnątrz.

Tym razem sensacje w brzuchu zaczynają się szybciej. Organizm sprawnie wykrywa substancję, która odbiera mu kontrolę nad ciałem i umysłem (o tym w osobnym tekście).

Już wiem, że można sobie pomóc zwymiotowaniem. Wychodzę z hamaka i ruszam chwiejnym krokiem w stronę wyjścia. Z trudnością, ale wiem, że tak ma być. Ta świadomość ułatwia funkcjonowanie. Oswojone zło jest mniejsze niż zło nieznane.

Wycie z lasu

Chcę zwymiotować, ale bezskutecznie. Chcę się wypróżnić, ale bezskutecznie. Organizm dąży do pozbycia się Aji, ale równocześnie jego determinacja jest dużo mniejsza niż za pierwszym razem. Nagle słyszę głuchy tupot za sobą. Coś ogomnego biegnie do mnie. Odwracam się przestraszony. To jakiś człowiek przebiega tuż koło mnie, zatrzymuje się kawałek dalek i zaczyna wymiotować.

Wracam do hamaka. Uderzenia złego samopoczucia zbiegają się z intensywnością wizji. Wzorzec obrazów podobny, choć są one mniej wyraźne niż poprzednio. Zresztą dużo rozpraszaczy. Szmer sąsiada otwiera moje oczy. Jestem w gotowości, na różne wizje oraz nieprzewidziane zachowania towarzyszy. Gdzieś z oddali słyszę ryki. Czy to się dzieje tylko w mojej głowie? Czy coś mnie wzywa na zewnątrz? Rozglądam się po innych, czy też to słyszą?

Nie brzmi to jednak jak zwierzę czy nadprzyrodzona postać, ale jak człowiek próbujący ryczeć. Czy to Jake walczy ze swoimi demonami? Choć brzmi to raczej jak przedrzeźnianie. Może tylko bawi się w ten sposób ze swoją wizją? Do maloki wchodzą szamani. Są w dobrych humorach. Pewnie sprawdzali, jak Jake sobie radzi.

Zamykam oczy i z trudem próbuję śledzić swoje wizje, którym towarzyszą kuriozalne wrzaski z lasu. Czuję jakiś zapach w powietrzu. To szaman psika po nas jakimś tanim perfumem. Po chwili z jego hamaka płynie muzyka. Taita gra na harmonijce. W akompaniamencie wycia. To jest jakaś groteska – myślę. I zaczynam chichotać. Nie jestem w stanie się powstrzymać. Chyba nikogo tym nie urażę, pewnie pomyślą, że mam zabawne wizje.

Kusi mnie, żeby iść i poprosić Jake’a, aby sobie ryczał ciszej. Ale cena znalezienia go może być duża. Wychodzę, zataczam się, nic nie widzę, tylko ciemność za lekko drgającymi konturami kakaowców. Albo mam urojenia, albo poszedł wyć daleko.

Złe samopoczucie się wzmaga. Ruszam w drugą stronę. W stronę szumiącej rzeki. Ale chwila, nie za blisko, bo co jak jakaś wizja mnie wystraszy i wpadnę do wody? Znajdą mnie w Morzu Karaibskim. Przy ładnym drzewku kakaowca przystaję. Gałęzie pomocnie uformowane, ułatwiają złapanie równowagi. Czerwone światło latarki pada na najbliższe okolice. Dodaje demoniczności obrazowi, oświetlając go nienaturalną barwą. Piękne, olbrzymie owoce kakaowca stają się bordowo-czarne. A dalej zupełna ciemność, czerń, otchłań, nicość. Brama demonów i aniołów. Nieprzenikniony Kosmos, z którego może wyłonić się wszystko co realne i nierealne. Tabula rasa wolnego, twórczego umysłu.

Powietrze spowite mgiełką, nadającą mu wilgotny smak i zapach. W końcu las deszczowy. Kucam, by uwolnić organizm od ciężaru Ayi. Czy teraz nie jestem najbardziej narażony na atak swoich demonów? Z pewną dozą niepewności próbuję dostrzec cokolwiek dalej za skąpo rosnącymi gałęziami. Im szybciej to dostrzegę, tym mniej mnie wystraszy? Zamykam oczy. Znów ładne obrazy. I kojący szum rzeki. Czego chcieć więcej srając na plantacji kakaowców?

Sielankę przerywają ryki Jake’a. Która to już godzina? Nawet w dżungli człowiek nie może spokojnie zrobić kupy. Tym razem jestem elegancko zaopatrzony w papier i żel. Mimo helikoptera, angażuję się w zacieranie śladów. Czy nie przesadzam? Wracam do maloki, a stamtąd ruszam w stronę wycia. Łapiąc się od gałęzi do gałęzi. Moim przewodnikiem są wrzaski.

Po minięciu kilku dryfujących drzewek dostrzegam Jake’a. Ten patrzy na mnie dość przytomnie i zaczyna się śmiać.

- Jake!

- Co?

- Zamknij się – wołam stanowczo, zakładając (być może błędnie i nieuprzejmie) że prośby nie mają sensu.

- Serio? - pyta Jake i zaczyna się śmiać. Odwracam się i wybucham śmiechem. Przynajmniej próbowałem.

A jednak od tej pory już nie usłyszymy Jake’a.

Spotkanie z pumą

Zastanawiam się, czy mniejsza dawka Ajałaski nie da przypadkiem tego samego efektu dla umysłu, a równocześnie nie będzie tak poniewierać ciałem? W tym samym momencie paru Indian idzie do szamana po dolewkę. Ja pier.... - myślę sobie.

Na wprost mojego hamaka siada chłopak i patrzy w ogień. Przypatruję się mu i mówię:

- Puma!

Chłopak zmieszany patrzy na mnie.

- To jest puma – powtarzam.

Jest zdezorientowany, może nawet zaniepokojony. Wtedy taita odzywa się gdzieś z oddali i mówi mu, że chodzi o wizerunek na jego koszulce. Piękna mozaika układa się przecież w obraz jakiegoś dużego kota, może jaguara. Chłopak z ulgą potakuje. Wtedy dociera do mnie, że mógł pomyśleć, że mam halucynację i widzę w nim pumę. Też bym się wystraszył. Powstrzymuję śmiech.

Gdy zamykam oczy, znów pojawiają się wizje. Gdy wstaję, ledwo chodzę. Ale gdy leżę z otwartymi oczami, mam zupełnie trzeźwy umysł. Szaman wraz z jakimiś szeleszczącym instrumentem siada przed ogniskiem. Odpływa w pięknych, mistycznych zaśpiewach.

W pewnym momencie doświadczam innej perspektywy, jakby otrzeźwienia. Uderza i trochę szokuje mnie myśl: oni się modlą do narkotyku. Kiwam w hamaku głową z niedowierzaniem, jakbym z kimś o tym rozmawiał.

Ktoś w hamaku obok pyta z pokorą, czy może zagrać na harmonijce. Szaman mówi, że nie widzi przeszkód. Chłopak dziękuje uniżenie. Po chwili wydobywa proste melodie. Sielanka trwa. Po jakimś czasie szaman pyta, jakie mieliśmy wizje. W pewnym momencie pyta też o nie używając słowa Gringo. Wtedy odzywa się Jake. Czyli wrócił. Ma się dobrze.

Wizje się skończyły. Zasnąłbym już chętnie. Ale w tych warunkach nie jest to łatwe. Głosy, trącanie hamaka. No nie da się. Miło tak poleżeć, ale chciałbym w końcu odespać. Ściągam hamak. Mówię: Szamanie, dziękuję bardzo. I lawiruję między hamakami w stronę wyjścia. Słyszę komentarze, że nie powinienem iść, że niebezpiecznie. Siadam i wyjaśniam. Że jestem zmęczony, że czuję się dobrze, że chcę iść spać. Podchodzi do mnie szaman z wyciągniętą dłonią. Mówię, że ogarniam, dziękuję i wychodzę. Helikopter jednak kręci dalej, robię slalom między drzewkami. W pewnym momencie zatrzymuję się przy jakiejś ruderze. Zastanawiam się, czy zbłądziłem, czy to tylko przewidzenie. Mam nadzieję, że to jednak prawdziwy pierdolnik, bo inaczej mogę wyruszyć w dłuższą nieplanowaną podróż. Wracam. Chyba odnajduję ścieżkę. Ruszam nią i w końcu trafiam do miejsca noclegowego.
 

Rozmowy o Ajałasce

Bogusław mówi, że pierwsze podróże z Ają takie są, przyjemne wizje, relaks dla umysłu. Z czasem się zmieniają i mogę nieść poważniejsze przesłanie, z kolei ciało może reagować łagodniej. Niedługo sam się przekonam.

Podskakując na siedzeniu terenówki opuszczam wioskę. Dwie Indianki z dzieckiem na rękach dociskają mnie do drzwi. Dopytuję, co myślą o Ajałasce, zwanej tutaj częściej Yage (czyt. Dzia’che). Jedna chodzi na ceremonię, gdy ją coś boli, np. głowa. Druga, gdy jest jej smutno. Ktoś opowiada o kilkuletnim dziecku, któremu podaje się Ayę. Czy boli ich brzuch po wypiciu? Nie. Może to kwestia genów, a może wieku, w którym zaczyna się przejmować Ayę.

Kamienista droga wije się między pięknymi drzewami układającymi się w jakiś baśniowy prolog. Czasem przecina ją potok, by kawałek niżej spadać z hukiem jako wodospad. Każdy zakręt odkrywa kolejne gęste, zielone pejzaże pofałdowane przez niepojętego architekta ku naszej przyjemności patrzenia.

ciąg dalszy w mojej książce Ocalić Kadam.

***

O legalnych drogach wejścia w odmienne stany świadomości opowiadam podczas warsztatów.