Dokąd w styczniu na wakacje?

Czekam na nich w swoim mieszkaniu. Don i Mohamed dzwonią kolejno z Whatsappa. Zaraz będą. Jak zdążyłem się przyzwyczaić, spotkania w Ugandzie to rodzaj sportu, prawie jak poszukiwanie skarbu. Nieprecyzyjne mapy, zamknięte ulice, niezgodność nazw, a czasem luźna interpretacja słowa obok. Obaj panowie lądują na innej ulicy, na szczęście to tylko przecznica. Don twierdzi, że już jest. Wychodzę. Widzę przy bramie jak obok strażnika siedzi chłopak. Podchodzę z wyciągniętą ręką i pytam: Don? Kiwa głową. Wymieniamy uścisk dłoni. Prowadzę go na taras. Pytam czy chciałby napić się wody. Nie. Siadam i mówię, żebyśmy poczekali jeszcze na drugiego chłopaka.

Znów odzywa się Whatsapp, gość mówi,  że zaraz będzie. Idę, wychodzę za bramę, a tam tylko dwóch kierowców motocykli i jeszcze jeden miejscowy. Ten ostatni podchodzi do mnie i zaczyna coś mówić. Ja tymczasem wypatruję Mohameda, który powinien mieć przecież telefonu przy uchu, skoro z nim rozmawiam. Twierdzi, że już jest prawie na miejscu. Chłopak obok jest trochę nachalny, chyba chce mnie nakłonić na płatną jazdę motocyklem. Mówię, że czekam na kogoś. A on odpowiada, że czekam na niego.

- Co? Kim Ty jesteś?

- Jestem Don.

Głupieję. Odwracam się za siebie i widzę Dona, który siedzi na tarasie. Równocześnie słyszę w słuchawce Mohameda. Dopytuję, czy Don z sierocińca. On potwierdza. Znów się obracam z miną idioty, sprawdzam, czy mi czegoś nie wynoszą z pokoju. Don I siedzi spokojnie na fotelu. Za chwilę pojawi się Mohamed i będzie nas w sumie czworo. Multiplikacja. Opowiadam Donowi II, jak go przecież przed chwilą spotkałem, wybuchamy śmiechem i idziemy w kierunku tarasu.

Okazuje się, że Don I to chłopak z sąsiedztwa, który siedział sobie przy bramie ze strażnikiem i nie zrozumiał mojego pytania  na początku, a że ja serdecznie i z pewnością siebie powitałem go i zaprosiłem na taras, to poszedł za mną...

Po chwili byliśmy we właściwym składzie trójkowym. Chłopcy mnie wysłuchali, umówiliśmy się na spotkania w ich sierocińcach. Opowiedzieli tez o potrzebach dzieciaków. Don pyta, czy znam jakiś sponsorów. Odpowiadam, że postaram się pomóc.

Co do wycieczki do wodospadu Sipi, od którego zaczął się kontakt z oboma panami, to oczywiście wszystko aktualne. Ale Don musi zapłacić za wynajem auta, a Mohamed zrobić przegląd swojego, gdy będzie mieć pieniądze...

Sztuka gotowania jajek

Dziś po śniadaniu spotkam się z dzieciakami od Mohameda. Gotuję jajka u moich gospodarzy ,garstka dzieciaków przygląda mi się uważnie. Pytam najstarszej dziewczyny, co oni się tak gapią, a ona, że nie widziały, żeby ktoś gotował jajka przez 6 minut (6,5 minuty - myślę sobie, ale nie będę jej poprawiał). Jajka na miękko nie są tu znane, choć dla mnie w smaku lepsze, a na dodatek zachowują więcej wartości odżywczych. Znajoma sportsmenka, z którą podróżowałem kiedyś po Sumatrze gotuje jajka w temperaturze 80 stopni...

Te 6,5 minuty to taki strzał, bo przecież wszystko zależy od wielkości i ilości jajek, ich temperatury początkowej, o mocy płomienia nie wspominając. Tutaj muszę jeszcze dodatkowo uwzględnić czas dojścia z mojego pokoju do kuchni, a po drodze taras i przeskoczenie barierki - żeby było na skróty. Ostatecznie okazuje się, że żółtka się ścięły. Miała rację - 6 minut.

Uświadamiam sobie odpowiedzialność, jaka na mnie ciąży, gdy mówię im o czymś nieznanym. Niedługo spotkam się z dzieciakami, aby opowiedzieć o plastiku. Postanawiam ograniczyć swój przekaz do minimum. Raz, żeby nie zanudzić, dwa – nie chce się zagalopować i uprawiać cejrografii, palnąć jakąś głupotę ex cathedra tylko dlatego, że mi się wydaje, że tak jest. Przecież dzieciaki mogą to łyknąć bezrefleksyjnie.

Palenie plastiku jest dobre

Słyszę to od dzieciaków z sierocińca. Słyszałem też od wielu dorosłych. Na jednej z posesji, gdzie mieszkałem jest specjalny piec, w którym pali się śmieci, a popiół rozrzuca na grządkach. Pytałem wtedy gospodarzy i pytam teraz dzieciaków, czy dym z palonego plastiku jest też dobry? Nie. Czy jedzą śmierdzące warzywa lub mięso? Proponuję, aby bardziej ufały swoim zmysłom. Mówią, że to ma sens.

Sam popiół wciąż zawiera toksyny i niekoniecznie jest idealnym nawozem. Zresztą toksyny mogą przedostać się do wód gruntowych. Mówię jeszcze o zagrożeniach dla zdrowia związanymi z niewłaściwym używaniem butelek (więcej o tym piszę tutaj) i mamy ruszyć w teren. Ale dzieci są spragnione i mówią bez krempacji: chcemy wody. Zastanawiam się czy to spontaniczne, czy wyćwiczone oraz ile będzie kosztować ta woda. Po tym jak Don z drugiego sierocińca przestał się odzywać, jestem ostrożny. Idziemy do sklepu. W cenie ok. 10 groszy za sztukę kupujemy wodę. Jak się okazuje woreczki z wodą. Dzieci przegryzają je i ssą wodę. Czuję kwadraturę koła. Kupuję jeszcze worki na śmieci i działamy.

Sprzątamy wioskę Nakanyonyi. Dzieciaki czasem nadinterpretują, a może psocą? Wybierają obierki z miski jakiejś kobiety. Ta robi im awanturę. Pozostali mieszkańcy w milczeniu i zaciekawieniu przyglądają się naszej akcji. Liczę, że zaczną zadawać pytania. Może kilkakrotnie powtórzona akcja zmieni postawy? Ktoś z miejscowych się do nas przyłącza. Z kolei z ośrodka zdrowia wychodzi kobieta i mówi mi, że to jest dobre i że mi dziękuje, może chcemy rękawice?

Wypełnione worki opróżniamy na prowizorycznym wysypisku śmieci. Wygląda na to, że swą przestrzeń wydarło polu z kukurydzą. Nasza akcja będzie miała sens, jeśli ktoś te śmieci zabierze. A to kosztuje. Mohamed mówi, że chcieliby tu postawić jakiś barak. Dobrze byłoby przede wszystkim zrobić solidną podłogę z betonu, żeby toksyny nie przedostawały się do gleby.
 

Jak wygląda ugandyjski sierociniec

To średniej wielkości dom, z łóżkami piętrowymi. Czasem potargane materace. Część dzieci śpi na materacach na podłodze. Mają też ogródek, na którym grają w piłkę, czyli zwój szmat i plastikowych toreb. Są też dwie kury z małymi.  Jest stosunkowo czysto. A już zaczynałem tracić wiarę w sens jedzenia jajek od kur z wolnego wybiegu widząc, jak grzebią w śmieciach. Pytam dzieci, czy chciałyby jeszcze jedną kurę. Tak! Mówię, że kupię. Mohamed mówi coś do nich po ugandyjsku i dzieci zaczynają bić mi brawo. Jakaś szopka. Mówię, że to nie jest show, żeby dały spokój.

Ubrania niektórych dzieci wyglądają jak z planu filmowego, na którym kręcono wojnę. Pytam, czy chciałyby jakieś ubrania z Polski. Dzieci krzyczą, że tak. Odpowiadam, że postaram się jakieś sprowadzić. Dzieci zaczynają bić brawo. Czuję się trochę zażenowany.

Mohamed sugeruje, że można przysłać używane ubrania. Ale myślę, że koszt wysyłki może przekroczyć cenę zakupu ubrań z drugiej ręki. Proponuję, że rzucę temat innym podróżnikom na swojej stronie orazz grupach podróżniczych z prośbą, aby ci wybierający się do Ugandy zapakowali do bagażu niepotrzebne ubrania, a może po prostu kupili coś używanego. Jeśli tylko będą jechać na rafting na białym Nilu albo do wodospadu Sipi, to mają po drodze.

Okazuje się też, że w samej Jinjy jest targ Napia z ubraniami z drugiej ręki. Najtaniej można kupić ciuchy w poniedziałki i czwartki w godzinach 5 - 8 rano. Ale lista potrzeb jest spora. Łącznie z przyborami szkolnymi, no i jedzeniem. Mają wprawdzie pole, na którym posadzono bananowce, awokado, mango, ale to mała przestrzeń, a rośliny młode. Przydałoby się też przynajmniej jedno łóżko trzypoziomowe, żeby dzieci nie musiały spać na podłodze. Ile takie kosztuje? Mohamed mówi, że 350 tys szylingów, czyli jakieś 360 zł.

Choć, szczerze, nie przekonuje mnie sposób prowadzenia strony i robienia jakiegoś plebiscytu czy też brania na litość. Proponuję mu, żeby pokazywali dzieci, jakimi są: radosnymi, bawiącymi się, czasem płaczącymi, bo  koleżanka zabrała zabawkę, czasem kłócącymi, ciekawymi świata. Polubiłem te dzieciaki, za to jakimi są, a nie przez litość czy potrzebę szlachetnego serca lub PR-u.

Aktualizacja: przeprowadziliśmy zbiórkę dla sierocińca: https://zrzutka.pl/dg5ucm - zebrane pieniądze poszły na budowę kolektora na śmieci, który służy całej wiosce (zobacz). Z tego co zostało, ma być kupiony też stalowy garnek dla sierocińca, aby nie gotowano już w aluminiowym. Nadal angażuję się w pomoc dzieciom i społecznościom w Ugandzie. Teraz jednak na poziomie edukacji, aby nie było więcej sierocińców, gdzie dzieci czasem są przekazywane przez... rodziców, których nie stać na ich utrzymanie. Główne wyzwania to edukacja seksualna, tak aby rodzice mieli tyle dzieci, ile są w stanie wychować i utrzymać. Tak, aby dzieci rodziły się tylko z miłości. Inne wzywania to higiena, zdrowe odżywianie, medycyna, przedsiębiorczość. Tutaj podaję namiary na fundację, która czeka na polskich wolontariuszy chcących pomóc w tych obszarach. Sprawdziłem warunki mieszkaniowe - dobre.

AIDS

Kiedyś w Ugandzie co czwarta osoba była nosicielem wirusa HIV (prowadzącym do AIDS). Później dzięki silnej edukacji związanej z bezpiecznym seksem odsetek spadł do 2,5%, by bo supremacji amerykańskiej ewangelizacji wzrosnąć do 7%. Duża część chorych na AIDS to dzieci, u których choroba ujawnia się ok. 10 roku życia lub później. Wirusa otrzymali w prezencie od matki podczas życia płodowego. Takie dzieci czasem porzucane są przez rodziców i trafiają do sierocińca. Bywa też tak, że matka umiera z powodu AIDS, a macocha nie chce opiekować się dzieckiem...

W Jinjy moją uwagę zwracają liczne sierocińce oraz ośrodki pomagające chorym dzieciom z z wielkimi napisami AIDS na swoich szyldach.
 

Kura

Jedziemy po kurę. Wybieram taką ładniejszą. Rudą. Lubię rude. Ogólnie. Ruda jest droższa. Płacę równowartość 22 zł. Sprzedawca łapie ją za skrzydła, związuje nogi. Później tak samo Mohamed próbuje ją nieść. Proszę, żeby złapał inaczej. Może pod pachę. Okazuje się, że to nie jest niemożliwe. Obiecuje mi, że w ogródku nie będzie żadnych śmieci, a kury mają być traktowane dobrze.

Galeria

Bezpłatne wypłaty z bankomatów za granicą, przewalutowania bez prowizji, przelewy międzynarodowe za darmo. Tak działa Revolut. Sprawdź aktualne promocje.

Żelazko na duszę

25 zł za 125 g porzeczek

Poznaj więcej inspiracji na ten miesiąc – spójrz na prawy margines >

Zobacz jak prosto możesz obniżyć koszt swojej podróży nawet o 10%.

Bartek Zobek prowadzi lekcję na temat plastiku w Ugandzie

Wspólne zbieranie śmieci